Een sterk staaltje omdenken

Met het einde van de Corona-crisis nog niet scherp in zicht, is vooruitdenken een vaardigheid die ik ieder mens toewens. In de topsport zijn we niet anders gewend. Altijd en eeuwig bezig met de vólgende wedstrijd, competitie, NK, EK, WK of Olympische Spelen.

Mijn oud-trainer Jacco Verhaeren en ik maakten er vroeger een sport van zelfs een jaar of tien vooruit te kijken. Zo probeerden wij onszelf in 1998 voor te stellen hoe ‘de beste zwemmer van de wereld’ er in 2008 uit zou zien. Welke trainingsmethodes, voeding, materialen et cetera zouden er dan door ‘hem’ gebruikt worden? Vervolgens was het de kunst om ‘die zwemmer’ zo snel mogelijk te worden. 

Op deze manier probeerden we een paar jaar voorsprong op te bouwen op de concurrentie die dan uiteindelijk moest resulteren in een paar honderdsten van seconden verschil bij het aantikken in een Olympische finale. Door innovatief te denken, pakten we jaren terug op onze denkbeeldige concurrent van de toekomst en bereikten we al in 2000 de nummer 1 positie.

Tot zover ‘opa’s verhalen uit de oude doos’. Ik raakte onlangs gefascineerd door Jorden van Foreest, de eerste Nederlander sinds 36 (!) jaar die het prestigieuze Tata Steel-schaaktoernooi in Wijk aan Zee wist te winnen. In het schaken is vooruitdenken een tweede natuur en de pas 21-jarige Jorden bewees die eigenschap tot in de finesses te beheersen. Niet alleen met pionnen en paardensprongen op het schaakbord, maar óók en vooral al ver voordat het toernooi begon met het uitkiezen van zijn secondant.

Ik heb me laten vertellen dat het in het schaken vrij gebruikelijk is dat je een ervaren grootmeester als coach meeneemt waar je tijdens het toernooi mee kunt sparren, de partijen kunt nabespreken en de komende tegenstanders mee analyseert. Dat deed Jorden tot nu toe ook, maar met de COVID-protocollen voor Tata Steel in gedachten had hij een andere ‘buddy’ op het oog. Hij koos voor Max Warmerdam. Ook een schaker, maar vooral een leeftijdgenoot en goede vriend waarmee Jorden op de hotelkamer kon gamen, video’s kijken, lachen en lol maken. 

Oftewel: Jorden paste zich aan de omstandigheden aan (adaptief vermogen!) en creëerde voor zichzelf in Wijk aan Zee de juiste balans tussen in- en ontspanning, tussen prestatie en plezier. Nóg belangrijker als je weet dat je wekenlang in een ‘bubbel’ moet leven, vrijwel niet naar buiten mag en niemand mag ontmoeten. Dan is het wel zo fijn als je iemand bij je hebt die weliswaar verstand van torens en lopers heeft, maar waar je je ook prettig bij voelt als je tv zit te kijken. Zowel met een bord met schaakstukken als met een bord eten op je schoot…

In mijn ogen was de keuze voor zijn secondant een briljante meesterzet van Jorden om Tata Steel te winnen. Een sterk staaltje vooruitdenken waar mijn sporters van TeamNL een voorbeeld aan kunnen nemen. Misschien is ‘omdenken’ in dit geval zelfs nog een beter woord.

Tot slot nog twee kijktips van de chef:
– ‘The Queen’s Gambit’ op Netflix. Over een jong weesmeisje dat een groot schaaktalent blijkt te zijn.
– ‘De stelling van Foreest, een schaakfamilie’. Een documentaire van de VPRO over een bijzondere familie met zes kinderen die op topniveau schaken.

Pieter van den Hoogenband 
Chef de Mission TeamNL